 |
| Światowid, 1927 r. |
6.10.2012
Awangarda
Myślicie, że punkowe fryzury to wynalazek końca lat siedemdziesiątych? Cóż, może wtedy się przyjęły i weszły do "powszechnego" undergroundowego użytku. Ale wymyślono je znacznie wcześniej. W połowie lat 20. Spójrzcie na zdjęcie.
Coraz częściej dochodzę do wniosku, że większość rzeczy (w tym również wynalazków, które wydają nam się meganowoczesne), zostało wymyślone w okresie międzywojennym.
14.09.2012
Pierwsza Dama Zbrodni
Agatha Christie, Lady Mallowan, a właściwie Agatha Mary Clarissa Miller Christie (znana także jako Dame Agatha Christie), córka Clary i Fredericka Miller, (ur. 15 września 1890 w Torquay, zm. 12 stycznia 1976 w Wallingford) – angielska autorka powieści kryminalnych.
Agatha Christie jest najlepiej sprzedającą się autorką wszechczasów. Wydała ponad 90 powieści i sztuk teatralnych. Lepiej od jej książek sprzedawała się jedynie Biblia!
Wydano ponad miliard egzemplarzy jej książek tylko w języku angielskim. Drugi miliard wydano w innych 45 językach.
Wydano ponad miliard egzemplarzy jej książek tylko w języku angielskim. Drugi miliard wydano w innych 45 językach.
Często mówiła, że miała bardzo szczęśliwe dzieciństwo. Kochała dom, w którym się urodziła – Ashfield.
"Kiedy coś mi się śni, to prawie nigdy Greenway ani Winterbrook. Niezmiennie Ashfield: stare znajome kąty, gdzie przeżyło się pierwsze lata. Jak dobrze pamiętam każdy szczegół: wystrzępioną czerwoną kotarę w drzwiach kuchni, mosiężne słonecznikiw kracie przed kominkiem w holu, turecki dywan na schodach, przestronny, zaniedbany pokój szkolny z granatowo-złotą wytłaczaną tapetą."
Agatha uwielbiała też swoich rodziców, choć zgodnie z wiktoriańskimi zwyczajami widywała się z nimi tylko w określonych porach dnia i tylko w określonym celu.
"Po podwieczorku ubierano mnie w wykrochmalone muśliny i szłam na dół do saloniku, żeby pobawić się z matką."
"We wczesnym dzieciństwie wybitną rolę w moim życiu grała Niania. A wokół mnie i Niani był nasz specjalny świat – pokój dziecinny. Mam wciąż przed oczami tę tapetę – bladolila irysy pnące się w górę po ścianach w niekończącym się ordynku. Leżałam wieczorem w łóżku, patrząc na nie w świetle ognia płonącego na kominku albo przyćmionego światła naftowej lampy, którą Niania stawiała na stole. Wydawały mi się piękne. Przez całe życie miałam słabość do tego koloru."
"Inną ważną osobą w domu była Jane, nasza kucharka, która rządziła w kuchni ze spokojną wyższością królowej. [...] Kiedy ujrzałam Jane po raz pierwszy, była jak piec – to jedna z najgrubszych kobiet, jakie widziałam w życiu. Miała spokojną twarz, przedziałek pośrodku głowy i przepiękne, naturalnie układające się w fale ciemne włosy, upięte w kok na karku. Przez cały czs poruszała rytmicznie szczękami, ponieważ stale coś jadła – kawałek ciasta, świerzo upieczony placuszek albo ciasteczko z rodzynkami – niczym wielka łagodna krowa bez końca przeżuwająca pokarm."
Jej doświadczenia z dzieciństwa związane z ogromnym domem, ukochaną nianią i kucharką oraz całą służbą wielokrotnie będą znajdowaly odbicie w książkach.
Póżniej pisarka zdobyła nieco tradycyjnego wykształcenia, uczyła się na różnych pensjach w Paryżu przez około dwa lata. Jako siedemnastolatka koniecznie chciała być pianistką. Zdecydowanie jednak zabrakło jej talentu. Póżniej próbowała swych sił jako śpiewaczka operowa. Ale i z tego nic nie wyszło.
Matka Agathy, Clara, była przekonana, że jej córka powinna pisać. Cierpliwie skłaniała ją do podejmowania kolejnych prób, zwłaszcza podczas rekonwalescencji po grypie. Agatha strasznie się nudziła, więc zgodziła się spróbować. Napisała pierwszą opowieść: The House of Beauty. Jednak mimo prób, nie udało się jej opublikować.
W 1912 r. na balu poznała pułkownika Archibalda Christie, za którego dwa lata później niespodziewanie, w noc wigilijną, bez uprzedzenia nikogo z rodziny, wyszła za mąż. Przez cztery lata młody mąż, porucznik, przebywał głównie na froncie we Francji. Spotykali się sporadycznie podczas jego urlopów.
W 1920 wydała swoją pierwszą powieść, Tajemnicza historia w Styles, po raz pierwszy pojawił się w niej słynny detektyw: Hercule Poirot. Pisarka pracowała wówczas w Ochotniczym Komitecie Pomocy w Torquay jako pomoc w aptece. Kiedy się nudziła, wymyślała historie kryminalne. A że było wokół niej mnóstwo rożnorakich trucizn, uśmiercała swoich bohaterów głównie z ich pomocą. Jak się później okaże, trucizny użyła w 41 swoich książkach.
W 1922 r. Agatha z mężem wyjechała w podróż dookoła świata. Ale tak naprawdę parę chwil szczęścia z Archim przeżyła w latach 1924-26. Mąż dostał w końcu dobrze płatną posadę w mieście, córka Rosalind rosła, w końcu postanowili kupić dom na wsi. Niestety, zakup domu powszechnie uważanego w okolicy za przynoszącego pecha, to był początek kłopotów. Ich relacje zaczęł się wyraźnie psuć. Agatha chciała mieć drugie dziecko, Archibald nie chciał o tym słyszeć. W 1926 roku umarła matka Agathy, co wpłynęło na nią fatalnie. Porządkując dom, który otrzymała w spadku, poddała się fali bezbrzeżnego smutku. Ddatkowo porządki musiała robić sama, Archie przebywał cały czas w mieście. Kiedy w końcu przyjechał do niej, przyznał, że zakochał się w innej kobiecie i pragnie rozwodu.
Potem pisarka zaczęła podróżować. Najpierw udała się na Wyspy Kanaryjskie, a potem wybrała się zupełnie sama w podróż na Bliski Wschód słynnym Orient Expressem. Podróż ta zaowocowała jeszcze słynniejszą powieścią: Morderstwo w Orient Expresie.
Podczas tej podróży poznała swojego przyszłego męża, Maxa Mallowana. Max był archeologiem i często wyjeżdżał na wykopaliska do Iraku i Syrii. Agatha, jako jego żona, podróżowała z nim również. Dzięki temu poznała i pracę archeologów i wiele interesujących miejsc. Tam znalazła inspirację do napisania powieści, ktorych akcja rozgrywa się na wykopaliskach.
"Kiedy coś mi się śni, to prawie nigdy Greenway ani Winterbrook. Niezmiennie Ashfield: stare znajome kąty, gdzie przeżyło się pierwsze lata. Jak dobrze pamiętam każdy szczegół: wystrzępioną czerwoną kotarę w drzwiach kuchni, mosiężne słonecznikiw kracie przed kominkiem w holu, turecki dywan na schodach, przestronny, zaniedbany pokój szkolny z granatowo-złotą wytłaczaną tapetą."
Autobiografia
Agatha uwielbiała też swoich rodziców, choć zgodnie z wiktoriańskimi zwyczajami widywała się z nimi tylko w określonych porach dnia i tylko w określonym celu.
"Po podwieczorku ubierano mnie w wykrochmalone muśliny i szłam na dół do saloniku, żeby pobawić się z matką."
"We wczesnym dzieciństwie wybitną rolę w moim życiu grała Niania. A wokół mnie i Niani był nasz specjalny świat – pokój dziecinny. Mam wciąż przed oczami tę tapetę – bladolila irysy pnące się w górę po ścianach w niekończącym się ordynku. Leżałam wieczorem w łóżku, patrząc na nie w świetle ognia płonącego na kominku albo przyćmionego światła naftowej lampy, którą Niania stawiała na stole. Wydawały mi się piękne. Przez całe życie miałam słabość do tego koloru."
"Inną ważną osobą w domu była Jane, nasza kucharka, która rządziła w kuchni ze spokojną wyższością królowej. [...] Kiedy ujrzałam Jane po raz pierwszy, była jak piec – to jedna z najgrubszych kobiet, jakie widziałam w życiu. Miała spokojną twarz, przedziałek pośrodku głowy i przepiękne, naturalnie układające się w fale ciemne włosy, upięte w kok na karku. Przez cały czs poruszała rytmicznie szczękami, ponieważ stale coś jadła – kawałek ciasta, świerzo upieczony placuszek albo ciasteczko z rodzynkami – niczym wielka łagodna krowa bez końca przeżuwająca pokarm."
Autobiograhia
Jej doświadczenia z dzieciństwa związane z ogromnym domem, ukochaną nianią i kucharką oraz całą służbą wielokrotnie będą znajdowaly odbicie w książkach.
Póżniej pisarka zdobyła nieco tradycyjnego wykształcenia, uczyła się na różnych pensjach w Paryżu przez około dwa lata. Jako siedemnastolatka koniecznie chciała być pianistką. Zdecydowanie jednak zabrakło jej talentu. Póżniej próbowała swych sił jako śpiewaczka operowa. Ale i z tego nic nie wyszło.
Matka Agathy, Clara, była przekonana, że jej córka powinna pisać. Cierpliwie skłaniała ją do podejmowania kolejnych prób, zwłaszcza podczas rekonwalescencji po grypie. Agatha strasznie się nudziła, więc zgodziła się spróbować. Napisała pierwszą opowieść: The House of Beauty. Jednak mimo prób, nie udało się jej opublikować.
W 1912 r. na balu poznała pułkownika Archibalda Christie, za którego dwa lata później niespodziewanie, w noc wigilijną, bez uprzedzenia nikogo z rodziny, wyszła za mąż. Przez cztery lata młody mąż, porucznik, przebywał głównie na froncie we Francji. Spotykali się sporadycznie podczas jego urlopów.
W 1920 wydała swoją pierwszą powieść, Tajemnicza historia w Styles, po raz pierwszy pojawił się w niej słynny detektyw: Hercule Poirot. Pisarka pracowała wówczas w Ochotniczym Komitecie Pomocy w Torquay jako pomoc w aptece. Kiedy się nudziła, wymyślała historie kryminalne. A że było wokół niej mnóstwo rożnorakich trucizn, uśmiercała swoich bohaterów głównie z ich pomocą. Jak się później okaże, trucizny użyła w 41 swoich książkach.
 |
| Tajemnicza historia w Styles. Pierwsze wydanie oraz inne wczesne wydania. |
W 1922 r. Agatha z mężem wyjechała w podróż dookoła świata. Ale tak naprawdę parę chwil szczęścia z Archim przeżyła w latach 1924-26. Mąż dostał w końcu dobrze płatną posadę w mieście, córka Rosalind rosła, w końcu postanowili kupić dom na wsi. Niestety, zakup domu powszechnie uważanego w okolicy za przynoszącego pecha, to był początek kłopotów. Ich relacje zaczęł się wyraźnie psuć. Agatha chciała mieć drugie dziecko, Archibald nie chciał o tym słyszeć. W 1926 roku umarła matka Agathy, co wpłynęło na nią fatalnie. Porządkując dom, który otrzymała w spadku, poddała się fali bezbrzeżnego smutku. Ddatkowo porządki musiała robić sama, Archie przebywał cały czas w mieście. Kiedy w końcu przyjechał do niej, przyznał, że zakochał się w innej kobiecie i pragnie rozwodu.
Na skutek tych wszystkich nieszczęść, doszło do przedziwnego, do dziś niewyjaśnionego wydarzenia. Agatha Christie nagle zniknęła! Następnego ranka znaleziono jej samochód przewrócony do góry nogami w przydrożnym rowie. Przez 10 dni policja bezowocnie poszukiwała pisarki. Jako, że była ona osobą już dość popularną, wszstkie gazety rozpisywały się na ten temat. Brano wówczas pod uwagę zabójstwo, podejrzewano nawet Archibalda. Potem okazało się, że Agatha pojechała pociągiem do kurortu w Yorkshire, Hurrogate, gdzie wynajęła pokój pod przybranym nazwiskiem. Wreszcie, 13 grudnia, została rozpoznana przez członków zespołu muzycznego występującego w hotelu. Oficialnie wydano oświadczenie, że pisarka cierpi na "prawie całkowitą utratę pamięci". Po wizycie u psychiatry udało się Agathie odtworzyć prawie wszystkie wydarzenia. Istnieją uzasadnione podejrzenia, że sytuacja, w której się znalazła, była tak trudna do uniesienia, że spowodowała wewnętrzną ucieczkę i zagubienie się na granicy fantazji i rzeczywistości.
Na skutek tych wydarzeń, nasiliła się niechęć pisarki do prasy i wystąpień publicznych. Agatha uświadomiła sobie również, że jej małżeństwo już nie istnieje, od pewnego czasu nie mieszkała z mężem i zgodziła się na rozwód, do którego doszło w 1928 roku.
Potem pisarka zaczęła podróżować. Najpierw udała się na Wyspy Kanaryjskie, a potem wybrała się zupełnie sama w podróż na Bliski Wschód słynnym Orient Expressem. Podróż ta zaowocowała jeszcze słynniejszą powieścią: Morderstwo w Orient Expresie.
Gdy Max Mallowan wrócił do Anglii i objął posadę w British Museum, zaczął spotykać się z Agathą. Początkowo zupełnie niezobowiązująco. Jednak szybko poprosił ją o rękę. Pisarka odmówiła. Stwierdziła, że dzieli ich zbyt duża różnica wieku (był od niej 14 lat młodszy) i wyznania. W rzeczywistości prawdopodobnie jednak bała się po prostu zranienia. Wszyscy znajomi odradzali jej to małżeństwo. Być może przyniosło to odwrotny skutek, bo wiosną 1930 roku zgodziła się poślubić Maxa. Związek ten trwał 46 lat i był dla obojga bardzo szczęśliwy.
W 1950 r. przyjęto ją do Londyńskiej Akademii Nauk. Niedługo później dostała w Stanach Zjednoczonych główną nagrodę dla najlepszego pisarza literatury detektywistycznej.
W 1973 roku pisarka przeszła zawał, który osłabił ją tak, że już do końca życia nie opuszczała łóżka. Ostatni raz pojawiła się publicznie na gali zorganizowanej w 1975 roku na cześc ciągle wystawianej Pułapki na myszy. Czuła, że nadchodzi już koniec i postanowiła przygotować wszystko do swojego pogrzebu. Jeszcze jesienią tego roku została wydana Kurtyna (w której umiera Poirot). Wczesnym popołudniem 12 stycznia 1976 roku spokojnie umiera.
Na całym West Endzie między 10 a 11 w nocy przygaszono wszystkie światła jako wyraz hołdu dla pisarki. Agatha chciała być pochowana na cmentarzu w Cholsey koło Walligford, w pobliżu wielkiego cisu.
- Wszystkie jej utwory objęte były w 1951 roku zapisem cenzury w Polsce, podlegały natychmiastowemu wycofaniu z bibliotek
- Agatha była wielką miłośniczką jabłek (podobnie, jak jedna z bohaterek jej powieści: Ariadna Oliver, która była jej literackim alter ego)
- Niezwykle lubiła morze, plażę, pływanie i słońce. W latach 20. uczyła się nawet serfingu
- Bardzo drażnił ją hałas i tłok
- Dym papierosowy, alkohol, zimne jedzenie i dżem pomarańczowy uważała za okropność
Wspólnie z innymi członkami klubu napisała powieść (The Floating Admiral). Mimo to została wyrzucona z klubu, ponieważ sprzeciwiła się jego zasadom. Niedozwolone było np. utożsamianie mordercy z detektywem lub narratorem. W powieści Zabójstwo Rogera Ackroyda zastosowała właśnie taki zabieg.
Jednak później została znowu włączona w szeregi klubu, a nawet została jego prezesem.
CYTATY
- Stare grzechy mają długie cienie.
- Dziwne, że ludzie nie widzą tego, co mają pod nosem.
- Zakochał się w tobie. To się rzuca w oczy. Mężczyźni nie bywają bezinteresownie uprzejmi. Nie zrobiłby nawet trzech kroków, gdybyś była zezowata i miała pryszcze.
- Można dochodzić prawdy dla samej satysfakcji jej wykrycia.
- Archeolog to wymarzony mąż, im żona starsza tym bardziej się nią interesuje.
- Człowiek nie dostrzega ważnych chwil w życiu, rozumie to dopiero wtedy, gdy jest już za późno.
- Przerażające, ale niewinni właściwie nikogo nie obchodzą.
- Złudzenie, że potrafią nawrócić nicponia na drogę cnoty, należało zawsze do najmilszych złudzeń kobiet wszystkich czasów.
MIEJSCA POWIEŚCI
Akcja jej powieści rozgrywa się przeważnie w odizolowanych miejscach: na wyspie (I nie było już nikogo), w samotnym domu (Noc w bibliotece), w pociągu (Morderstwo w Orient Expresie) lub małej wiosce (Morderstwo na plebanii). Jej drugim mężem był Arthur Mallowan, archeolog, z którym często jeździła na wykopaliska na Bliski Wschód. Dlatego akcję części swoich książek przeniosła w tamte rejony. Innym miejscem, gdzie często rogrywają się sceny morderstw i innych przestępstw jest Torquey, w regionie Devon, miejscu jej urodzenia.
HERCULE POIROT I MISS MARPLE
Najsłaniejsze postaci z jej książek to Hercule Poirot i Miss Marple. Oboje są dość ekscentrycznymi postaciami, choć w zupełnie różnym stylu.
Większość z jej powieści i opowiadań zostało sfilmowanych, na ich podstawie powstały także seriale telewizyjne i słuchowiska radiowe.
POWIEŚCI
Tajemnicza historia w Styles (The Mysterious Affair at Styles) - 1920 - Herkules Poirot (pierwsza książka detektywistyczna Agathy Christie)
Tajemniczy przeciwnik (The Secret Adversary) - 1922 - Tommy i Tuppence po raz pierwszy (para detektywów z kilku powieści)
Morderstwo na polu golfowym (Murder on the Links) - 1923 - Herkules Poirot
Morderstwo na polu golfowym (Murder on the Links) - 1923 - Herkules Poirot
Mężczyzna w brązowym garniturze (The Man in the Brown Suit lub Mystery of the Mill House) - Anna Beddingfeld
Tajemnica rezydencji Chimneys (The Secret of Chimneys) - 1925
Zabójstwo Rogera Ackroyda (The Murder of Roger Ackroyd) - 1926 - Herkules Poirot
Zabójstwo Rogera Ackroyda (The Murder of Roger Ackroyd) - 1926 - Herkules Poirot
Wielka czwórka (The Big Four) - 1927 - Herkules Poirot
Tajemnica Błękitnego Expressu (The Mystery of the Blue Train) - Herkules Poirot
Tajemnica siedmiu zegarów (The Seven Dials Mystery) - 1929
Morderstwo na plebanii (The Murder at the Vicarage) - 1930 - Panna Marple pierwsza zagadka panny Jane Marple
Morderstwo na plebanii (The Murder at the Vicarage) - 1930 - Panna Marple pierwsza zagadka panny Jane Marple
Tajemnica Sittaford (The Sittaford Mystery lub The Murder at Hazelmoor) - 1931
Samotny Dom (Peril at End House) - 1932 - Herkules Poirot
Samotny Dom (Peril at End House) - 1932 - Herkules Poirot
Śmierć lorda Edgware'a (Lord Edgware dies lub Thirteen At Dinner Herkules) - 1933 - Herkules Poirot
Morderstwo w Orient Expressie (Murder on the Orient Express lub The Murder on the Calais Coach) - 1934 - Herkules Poirot
Tragedia w trzech aktach (Three Act Tragedy) - 1934 - Herkules Poirot
Śmierć w chmurach (Death in the Clouds lub Death in the Air) - 1934 - Herkules Poirot
Dlaczego nie Evans? (Why didn't they ask Evans) -1935
A.B.C. (The ABC Murders) - 1936 - Herkules Poirot
A.B.C. (The ABC Murders) - 1936 - Herkules Poirot
Morderstwo w Mezopotamii (Murder in Mesopotamia) - 1936 - Herkules Poirot
Karty na stół (Cards on the Table) - 1936 - Herkules Poirot
Śmierć na Nilu (Death on the Nile) - 1937 - Herkules Poirot
Niemy świadek (Dumb Witness lub Poirot Loses a Client) - 1937 - Herkules Poirot
Rendez-vous ze śmiercią (Appointment with Death) -1938 - Herkules Poirot
Dziesięciu małych Murzynków lub I nie było już nikogo (Ten Little Niggers lub And Then There Were None) - 1939
Morderstwo to nic trudnego (Murder is Easy lub Easy to Kill) - 1939
Boże Narodzenie Herkulesa Poirot lub Morderstwo w Boże Narodzenie (Hercule Poirot's Christmas lub A Holiday for Murder) - 1939 - Herkules Poirot
Boże Narodzenie Herkulesa Poirot lub Morderstwo w Boże Narodzenie (Hercule Poirot's Christmas lub A Holiday for Murder) - 1939 - Herkules Poirot
Zerwane zaręczyny (Sad Cypress) - 1940 - Herkules Poirot
Zło, które żyje pod słońcem lub Zło czai się wszędzie (Evil under the Sun) - 1940 - Herkules Poirot
N czy M? (N or M) - 1941 - Tommy i Tuppence
Pierwsze, drugie... zapnij mi obuwie (One, Two, Buckle my Shoe) - 1941 - Herkules Poirot
Noc w bibliotece (The Body in the Library0 - 1942 - Panna Marple
Pięć małych świnek (Five little pigs lub Murder in Retrospect) - 1942 - Herkules Poirot
Zatrute pióro (The Moving Finger) - 1942 - Panna Marple
Godzina zero (Towards Zero) - 1944
Rosemary znaczy pamięć (Sparkling Cyanide lub Remembered Death) - 1944/1945
Zakończeniem jest śmierć (Death comes as the End) - 1945
Niedziela na wsi (The Hollow Herkules0 - 1946 - Herkules Poirot
Pora przypływu (There is a Tide, także znana jako Taken at the Flood) - 1948 - Herkules Poirot
Dom zbrodni (Crooked House) - 1949
Morderstwo odbędzie się... (A Murder is Announced) - 1950 - Panna Marple
Spotkanie w Bagdadzie (They came to Baghdad) - 1951
Pani McGinty nie żyje (Mrs McGinty's dead) - 1952 - Herkules Poirot
Zło, które żyje pod słońcem lub Zło czai się wszędzie (Evil under the Sun) - 1940 - Herkules Poirot
N czy M? (N or M) - 1941 - Tommy i Tuppence
Pierwsze, drugie... zapnij mi obuwie (One, Two, Buckle my Shoe) - 1941 - Herkules Poirot
Noc w bibliotece (The Body in the Library0 - 1942 - Panna Marple
Pięć małych świnek (Five little pigs lub Murder in Retrospect) - 1942 - Herkules Poirot
Zatrute pióro (The Moving Finger) - 1942 - Panna Marple
Godzina zero (Towards Zero) - 1944
Rosemary znaczy pamięć (Sparkling Cyanide lub Remembered Death) - 1944/1945
Zakończeniem jest śmierć (Death comes as the End) - 1945
Niedziela na wsi (The Hollow Herkules0 - 1946 - Herkules Poirot
Pora przypływu (There is a Tide, także znana jako Taken at the Flood) - 1948 - Herkules Poirot
Dom zbrodni (Crooked House) - 1949
Morderstwo odbędzie się... (A Murder is Announced) - 1950 - Panna Marple
Spotkanie w Bagdadzie (They came to Baghdad) - 1951
Pani McGinty nie żyje (Mrs McGinty's dead) - 1952 - Herkules Poirot
Strzały w Stonygates (They Do It With Mirrors lub Murder with Mirrors) - 1952 - Panna Marple
Kieszeń pełna żyta (A Pocketful of Rye) - 1953 - Panna Marple
Po pogrzebie (After the Funeral lub Funerals Are Fatal) - 1953 - Herkules Poirot
Entliczek pentliczek (Hickory Dickory Dock) - 1955 - Herkules Poirot
Podróż w nieznane (Destination Unknown lub So Many Steps to Death) - 1955
Zbrodnia na festynie (Dead Man's Folly) - 1956 - Herkules Poirot
4.50 z Paddington (4.50 from Paddington lub What Mrs. McGillicuty Saw) -1957 - Panna Marple
4.50 z Paddington (4.50 from Paddington lub What Mrs. McGillicuty Saw) -1957 - Panna Marple
Próba niewinności (Ordeal by Innocence) -1957
Kot wśród gołębi (Cat Among the Pigeons) - 1959 - Herkules Poirot
Kot wśród gołębi (Cat Among the Pigeons) - 1959 - Herkules Poirot
Tajemnica Bladego Konia (The Pale Horse) - 1961
Zwierciadło pęka w odłamków stos (The Mirror Crack'd from Side to Side) - 1962 - Panna Marple
Przyjdź i zgiń (The Clocks) - 1963 - Herkules Poirot
Karaibska tajemnica (A Caribbean Mystery) - 1964 - Panna Marple
Hotel Bertram (At Bertram's Hotel) - 1965 - Panna Marple
Trzecia lokatorka (Third Girl) - 1966 - Herkules Poirot
Noc i ciemność (Endless Night) - 1967
Dom nad kanałem (By the Pricking of my Thumbs) - 1968 - Tommy i Tuppence
Wigilia Wszystkich Świętych (Hallowe'en Party) - 1969 - Herkules Poirot
Pasażer do Frankfurtu (Passenger to Frankfurt) - 1970
Nemezis (Nemesis) - 1971 - Panna Marple
Nemezis (Nemesis) - 1971 - Panna Marple
Słonie mają dobrą pamięć (Elephants can remember) - 1972 - Herkules Poirot
Tajemnica Wawrzynów (Postern of Fate) - 1973 - Tommy i Tuppence
Kurtyna (Curtain) - 1975 - Herkules Poirot
Uśpione morderstwo (Sleeping Murder) - 1976 - Panna Marple
ZBIORY OPOWIADAŃ
Zbiory opowiadań Agathy Christie dzielą się na dwie grupy: wydane w Wielkiej Brytanii (14) oraz Stanach Zjednoczonych (15). Tylko 7 z nich ukazało się w obu krajach w niezmienionej formie.
Polskie wydania to tłumaczenia wydań brytyjskich. Pułapka na myszy to jedyne opowiadanie niewydane dotąd w Wielkiej Brytanii w formie książkowej. Pojawiło się za to w Stanach Zjednoczonych i w Polsce.
Z kolei Bożonarodzeniowa przygoda (pierwsza, krótsza wersja to: Tajemnica gwiazdkowego puddingu) ze zbioru Dopóki starczy światła jest jedynym, które nigdy nie zostało opublikowane w Stanach Zjednoczonych.
Poirot prowadzi śledztwo (Poirot Investigates) - 1924 - Herkules Poirot
Wydanie polskie, podobnie jak brytyjskie, zawiera 11 opowiadań (amerykańskie – 14).
Śledztwo na cztery ręce (Partners in Crime) - 1929 - Tommy i Tuppence
Tajemniczy pan Quin (The Mysterious Mr Quin) - 1930 - Harley Quin
Trzynaście zagadek (The Thirteen Problems lub The Tuesday Club Murders) - 1932 - Panna Marple
Świadek oskarżenia (The Hound of Death) - 1933
niewydana w USA
Parker Pyne na tropie (Parker Pyne investigates lub Mr. Parker Pyne) - 1934 - Detektyw Parker Pyne
Tajemnica lorda Listerdale'a (The Listerdale Mystery) - 1934
niewydana w USA
Morderstwo w zaułku (Murder in the Mews lub Dead Man's Mirror) - 1937 - Herkules Poirot
Regatta Mystery and Other Stories - 1939
niewydana w Wielkiej Brytanii
Dwanaście prac Herkulesa (The Labours of Hercules) - 1947 - Herkules Poirot
Witness for the Prosecution and Other Stories - 1948
niewydana w Wielkiej Brytanii
Pułapka na myszy (Three Blind Mice and Other Stories lub The Mousetrap and Other Stories) - 1950
Pułapka na myszy (Three Blind Mice and Other Stories lub The Mousetrap and Other Stories) - 1950
The Under Dog and Other Stories - 1951
niewydana w Wielkiej Brytanii
Tajemnica gwiazdkowego puddingu (The Adventure of the Christmas Pudding) - 1960 - Herkules Poirot
niewydana w USA
Double Sin and Other Stories - 1961
niewydana w Wielkiej Brytanii
The Golden Ball and Other Stories - 1971
The Golden Ball and Other Stories - 1971
niewydana w Wielkiej Brytanii
Wczesne sprawy Poirota (Poirot's Early Cases) - 1974 - Herkules Poirot
Wczesne sprawy Poirota (Poirot's Early Cases) - 1974 - Herkules Poirot
Pośmiertnie:
Śmiertelna klątwa (Miss Marple's Final Cases and Two Other Stories) - 1979 - Panna Marple
niewydana w USA
Detektywi w służbie miłości (Problem at Pollensa Bay and Other Stories) - 1991 - Herkules Poirot, Parker Pyne
niewydana w USA
The Harlequin Tea Set and Other Stories - 1997
niewydana w Wielkiej Brytanii
Dopóki starczy światła (While the Lights Last and Other Stories) - 1997
niewydana w USA
Romanse napisane pod pseudonimem Mary Westmacott
Chleb olbrzyma (Giant's Bread) - 1930
Niedokończony portret (Unfinished Portrait) - 1934
Samotna wiosną (Absent in the spring) - 1944
Róża i cis (The Rose and the Yew Tree) - 1947
Córka jest córką (A Daughter's a Daughter) - 1952
Brzemię (The Burden) - 1956
Agatha Christie napisała prawie 70 powieści kryminalnych i 15 zbiorów opowiadań oraz 6 powieści obyczjowych pod pseudonimem Mary Westmacott. Jest również autorką 18 sztuk teatralnych, 2 tomików wierszy i jednym tomiku opowiadań dla dzieci. Wydała dwie autobiografie.
Każdego września Angielska Riviera przekształca się w stolicę tajemniczych morderstw. Ku pamięci wielkiej Królowej Zbrodni organizowany jest festival Agathy Christie, która urodziła się w Torquay 15 września 1890 roku.
http://www.englishriviera.co.uk/agathachristie/
6.09.2012
Do kina – sama?
Czy wypada kobiecie samej chodzić do kina?
(odpowiedź na pytanie p. J.R. z Gniezna)
Szanowna Pani!
Zapoznałam się z Pani pytaniem umieszczonem w numerze 2 "M. Przyjaciółki" i spróbuję odpowiedzieć na nie.
Ja osobiście nigdy nie poszłabym sama do kina. Kobieta samotna, zwłaszcza w kinie, narażona być może na różnego rodzaju zaczepki tych mężczyzn, którzy bawią się w t. zw. polowanie. Jakkolwiek stanowisko, jakie obecnie zajmuje kobieta w świecie, czyni ją zupełnie samodzielną, to jednak delikatność (której nie powinniśmy nigdy się wyzbywać), nakazuje kobiecie przebywać w tego rodzaju lokalach w towarzystwie, chociażby nawet koleżanki. Zresztą oglądanie filmu we dwoje, czyni tę przyjemność znacznie przyjemniejszą.
Takie jest moje osobiste zdanie i ciekawa jestem, jakie stanowisko w tej sprawie zajęły inne czytelniczki "Mojej Przyjaciółki"
Ewa Z., Lubliniec Śl.
Moja Przyjaciółka, Nr 4, 25. 2. 1934
Szarlotka z gruszek
Ugotować kilo gruszek, obranych z łupin i pokrajanych na ćwiartki, w lekkim syropie, biorąc szklankę cukru na szklankę wody, – gdy gruszki miękkie, odcedzić je z syropu i dać dobrze ostygnąć. Z pół kilo mąki, ćwierć kilo masła, lub dobrego świeżego szmalcu, szklanki cukru i jednego jajka, zagnieść kruche ciasto. Ciastem tem wyłożyć formę wysmarowaną masłem i wysypać tartą bułeczką. Na nie ułożyć grubą warstwę gruszek, posypać skórką cytryny utartą na tarce, przykryć ciastem, dobrze złączyć brzegi, aby przy pieczeniu sok nie wypłynął, – cukru do gruszek sypać już nie trzeba, są dosyć słodkie po ugotowaniu w syropie. Piec jak zwykle szrlotkę w niezbyt gorącym piecu. Syrop powstały można użyć do gotowania kompotu z gruszek lub innego owocu.
Bluszcz, Nr 38, 18 września 1926
1.09.2012
Moda – lata 20, lata 30
Często mówimy czy piszemy lata 20, lata 30. Albo dwudziestolecie międzywojenne. W pewnym sensie słusznie traktujemy ten okres jako jedną całość. W końcu to tylko około 20 lat. Jednak w niektórych obszarach lata 20 i 30 to zupełnie co innego!
20
Pojawiła się nowa sylwetka – tzw. chłopczycy (flapper-look). Bez biustu, bez wyraźnie zarysowanej talii, z długością spódnicy dwie-trzecie, albo i któtszą. Sylwetka wpisywała się w kształt litery H, dodatkowo z obniżonym stanem.
Zrezygnowano ze zmieniania stroju zależnie od pory dnia. Teraz można było "przechodzić" cały dzień w jednym.
Spódnice, niezależnie od tego czy plisowane, gładkie, tweedowe czy jersey'owe, były proste i wąskie, czasem plisowane lub z fałdami w dolnej części. Do tego noszono długie żakiety lub płaszcze ozdabiane futrem na rękawach i pod szyją.
Tkaniny były pięknie zdobione haftami, cekinami, frędzlami. To bardzo charakterystyczna cecha ubiorów z tamtych czasów. Podobnie jak białe lub cieliste pończochy. No i dekolty. Duuuuże! Zwłaszcza w sukienkach wieczorowych. Ale nie z przodu lecz na plecach.
Do codziennego użytku wchodzą też swetry. Wcześniej było nie do pomyślenia, żeby "dama" nosiła sweter! Teraz stał się on jednym z modniejszych elementów strojów dam.
Włosy kobiety obcinają na krótko i układają w miękkie fale lub zupełnie gładko zaczesują do tyłu lub na bok. Do nich dopasowane są kapelusze: małe, przylegające do głowy, z niedużym rondem ocieniającym oczy, z ozdobami (wstążkami, kwiatami lub innymi) umieszczonymi asymetrycznie.
No i obcasy. Kobiety wyrzuciły niewygodne buty na wysokich obcasach i zakochały się w obuwiu na całkiem płaskim lub niewielkim obcasiku.
30
Styl lat 20 bardzo szybko upowszechnił się w masowym ubiorze. Jednak po kryzysie roku 1929 następują kolejne zmiany. Gospodarka się rozwija, wzrasta popyt. Pojawia się coraz więcej dóbr luksusowych. Zmienia się i po raz kolejny moda.
Kształt sylwetki jest coraz bardziej kobiecy. Chłopczyca zamienia się w damę. Ubrania stają się bardziej dopasowane, z pokreśloną talią, długość sukienek i spódnic wydłuża się i sięga połowy łydek. Najpopularniejsze są kostiumy złożone ze spódnicy i żakietu z szerokimi, watowanymi ramionami. Spódnice są wąskie z fałdami i kontrafałdami lekko rozszerzane ku dołowi.
Dzianiny nadal święcą tryumfy. Zwłaszcza bluzeczki z krótkimi poszerzanymi rękawami. Na stałe zadomowiły się też spodnie.
Buty nadal miały niewysokie obcasy, jedynie wieczorowe pantofelki – wysokie.
Włosy ulegają wydłużeniu, są starannie udłożone w piękne fale, dzięki trwałej ondulacji, która weszła właśnie do powszechnego użycia. Kolejną nowością jest rozjaśnianie włosów do bardzo jasnych odcieni blondu, który jest hitem tamtych lat.
Kapelusze robią się coraz mniejsze i coraz bardziej fantazyjne, często z woalką dodającą tajemniczości.
Białe pończochy odeszły do lamusa, modne staly się przydymione albo cieniutkie gazowe.
Do jednego z nich należy moda. Po zakończeniu pierwszej Wojny Światowej radykalnie zmienił się sposób życia obu płci. Musiała zatem zmienić się i moda. Kobiety zostały uwolnione zostaly z gorsetów, wielkich kapeluszy, paskudnej bielizny, sznurowanych trzewików i długich sukien.
20
Pojawiła się nowa sylwetka – tzw. chłopczycy (flapper-look). Bez biustu, bez wyraźnie zarysowanej talii, z długością spódnicy dwie-trzecie, albo i któtszą. Sylwetka wpisywała się w kształt litery H, dodatkowo z obniżonym stanem.
Zrezygnowano ze zmieniania stroju zależnie od pory dnia. Teraz można było "przechodzić" cały dzień w jednym.
Spódnice, niezależnie od tego czy plisowane, gładkie, tweedowe czy jersey'owe, były proste i wąskie, czasem plisowane lub z fałdami w dolnej części. Do tego noszono długie żakiety lub płaszcze ozdabiane futrem na rękawach i pod szyją.
Tkaniny były pięknie zdobione haftami, cekinami, frędzlami. To bardzo charakterystyczna cecha ubiorów z tamtych czasów. Podobnie jak białe lub cieliste pończochy. No i dekolty. Duuuuże! Zwłaszcza w sukienkach wieczorowych. Ale nie z przodu lecz na plecach. Do codziennego użytku wchodzą też swetry. Wcześniej było nie do pomyślenia, żeby "dama" nosiła sweter! Teraz stał się on jednym z modniejszych elementów strojów dam.
Włosy kobiety obcinają na krótko i układają w miękkie fale lub zupełnie gładko zaczesują do tyłu lub na bok. Do nich dopasowane są kapelusze: małe, przylegające do głowy, z niedużym rondem ocieniającym oczy, z ozdobami (wstążkami, kwiatami lub innymi) umieszczonymi asymetrycznie.
No i obcasy. Kobiety wyrzuciły niewygodne buty na wysokich obcasach i zakochały się w obuwiu na całkiem płaskim lub niewielkim obcasiku.
30
Styl lat 20 bardzo szybko upowszechnił się w masowym ubiorze. Jednak po kryzysie roku 1929 następują kolejne zmiany. Gospodarka się rozwija, wzrasta popyt. Pojawia się coraz więcej dóbr luksusowych. Zmienia się i po raz kolejny moda.
Kształt sylwetki jest coraz bardziej kobiecy. Chłopczyca zamienia się w damę. Ubrania stają się bardziej dopasowane, z pokreśloną talią, długość sukienek i spódnic wydłuża się i sięga połowy łydek. Najpopularniejsze są kostiumy złożone ze spódnicy i żakietu z szerokimi, watowanymi ramionami. Spódnice są wąskie z fałdami i kontrafałdami lekko rozszerzane ku dołowi.
Dzianiny nadal święcą tryumfy. Zwłaszcza bluzeczki z krótkimi poszerzanymi rękawami. Na stałe zadomowiły się też spodnie.
Buty nadal miały niewysokie obcasy, jedynie wieczorowe pantofelki – wysokie.
Włosy ulegają wydłużeniu, są starannie udłożone w piękne fale, dzięki trwałej ondulacji, która weszła właśnie do powszechnego użycia. Kolejną nowością jest rozjaśnianie włosów do bardzo jasnych odcieni blondu, który jest hitem tamtych lat.
Kapelusze robią się coraz mniejsze i coraz bardziej fantazyjne, często z woalką dodającą tajemniczości.
Białe pończochy odeszły do lamusa, modne staly się przydymione albo cieniutkie gazowe.
27.08.2012
Salvador Dali
Salvador Dalí, a właściwie: Salvador Domènec Felip Jacint Dalí i Domènech, marquès de Dalí de Púbol
Urodził się 11 maja 1904 roku w Figueres w Katalonii w Hiszpanii. Rok wcześniej jego rodzice stracili swojego pierworodnego syna, więc kiedy urodził się drugi syn, również dali mu na imię Salvador. Na dodatek traktowali go jak kopię swojego pierwszego dziecka, które zmarło przedwcześnie. "Drugi" Salvador nosił ubranka swojego brata i bawił się jego zabawkami. Być może też dlatego był tak bardzo adorowany przez swoich rodziców, że postrzegali go jako inkarnację brata. Dalí przez wiele lat, waściwie przez całe życie, zmagał się z identyfikacją siebie jako odrębnej jednostki.
Jego ojciec był notariuszem. Matka, jak większość ówczesnych kobiet, nie pracowała. Łączyła ich bardzo silna więź przez całe życie. W rodzinie była jeszcze jedna osoba, siostra Anna Maria.
 |
| 1910 rok, rodzina artysty: (od lewej) jego ciotka Maria Teresa, rodzice,ciotka Catalina (późniejsza druga żona ojca), siostra Ana Maria i babcia Ana |
Dalí miał charakter samotniczy. Całe tygodnie spędzał w maleńkiej pralni w domu rodiców. Tam tworzył swoje pierwsze rysunki na pokrywkach pudełek od kapeluszy. Drugim miejscem, gdzie lubił przebywać była mała miejscowość nad samym brzegiem morza: Cadaques. Znajdował się tam dom należący do przyjaciół rodziny Dalí. Miejsce wydawało mu się magiczne. Za plecami góry, z przodu zatoczka z wysepkami, brzegi porośnięte bujną roślinnością. Miał tam swój warsztat, gdzie dużo pracował, zajmowal go zwłaszcza problem światła.
 |
| Cadaques, 1921 |
Za namową przyjaciół, rodzice zapisali syna do szkoły rysunku: Municipal de Dibujos. W wieku 13 lat miał już swoją pierwszą wystawę. I jako dziecko, i jako dorosły rysowal w każdej chwili. W tamtym okresie tematami jego obrazów był najczęściej pejzaż Cadaques i życie codzienne w Hiszpanii. Prócz tego kopiował mistrzów malarstwa z poprzednich wieków: Velazqueza, El Greco, Durera i Leonarda da Vinci.
 |
| Fiesta w Figueras,1921 |
W 1921 roku w Madrycie, wstępuje do Akademii Stuk Pięknych (Real Academia de Bellas Artes). Mnóstwo czasu spędza w muzeum Prado. Utrzymuje kontakty z grupą stworzoną przez Lorcę i Buñuela. W tym czasie po raz pierwszy zetknął się z teoriami Frueda, które później tak silnie odcisną się na jego sztuce. To wszystko wywiera na niego ogromny wpływ. Zmienia się jego malarstwo, sposób myślenia, a nawet sposób ubierania się. Ale po kilku latach zostaje wyrzucony ze szkoły za swoją arogancję i lekceważący stosunek do szkoły, kadra profesorska kompletnie go nie rozumie. Ale on miał już wiele wystaw i jego kariera nie zależały od żadnej szkoły.
 |
| Miód jest słodszy od krwi |
W 1927 roku po raz pierwszy udaje się do Paryża, gdzie udało mu się spotkać Picassa. Pokazywał on Dalemu swoje obrazy. Robią na nim ogromne wrażenie. Jednak później zaczyna lekceważyć jego sztukę. W 1928 roku przeprowadza się do Paryża na stałe. W tym też roku powstał pierwszy surrealistyczny obraz Dalego: Miód jest słodszy od krwi.
Z surrealizmem po raz pierwszy zetknął się poprzez katalońską awangardę głoszącą wywrotowe idee, a w działaniach twórczych inspiującą się wpływem podświadomości przywoływanej podczas snu. Dalego bardzo to zachwycało. W tamtym czasie maluje serię obrazów nawiązujących do tych idei, np. Wielki Masturbator. Są one pełne powójnych centymetrów, dziwnych maszyn połączonych z obciętymi głowami, fragmentów tułowiów lub ptaków w stanie rozkładu. Ta metoda jest w stanie łączyć różne lementy w jednej "rzeczy". W opisach swojej pracy rozwija metodę "paranoiczno-krytyczną" i maluje według niej. Esencja jego surrealizmu streszczała się w pieczołowitości przedstawiania detali oraz seksualnej obsesji w kombinacji z akademicką techniką i precyzją. Jego obrazy przedstawiają surrealistyczne idee przedstawione w bardzo charakterystyczny sposób. Płonące żyrafy albo miękkie zegary stały się jego znakiem rozpoznawczym. Bardzo szybko wyrobił sobie pozycję pośród francuskich artystów. Jednak w 1934 koledzy odwrócili się od nieo, zarzucając mu popieranie faszyzmu i... chciwość.
 |
| Wielki Masturbator, 1929 |
W 1929 roku w Cadaques Dalí spotyka Galę, swoją wielką miłość. Jej pełne imię to Helena Ivanovna Diakonowa. Urodziła się w 1994 roku w Kazaniu, była więc 10 lat starsza od Salvadora. W krótkim czasie zakochali się w sobie i postanowili już nigdy się nie rozstawać. Gala opuściła Paula Eluarda, swojego ówczesnego męża oraz córkę Cecylię i do końca życia była związana z Salvadorem. Była jego muzą i obiektem kultu. Była kobietą z jego snów. Dalí robił wszystko, aby ją odbić prawowitemu mężowi. Choć początkowo Gala nie była tym zachwycona, dość szybko zmieniła zdanie, dostrzegając w nim ogromny potencjał twórczy. Od tego momentu wszystkie twarze, rzeczy, kamienie, drzewa, miejsca, miasta miały profil, twarz albo inny element z wyglądu Gali. Była Madonną i świętą, dominującą i władczą kobietą. Dalí do tego stopnia był od niej uzależniony, że zrezygnował z kontaktów ze swoją rodziną, która nie uznawała małżeństw z rozwódką. Nie sposób niedocenić roli, jaką pełniła w jego życiu. Gdyby nie ona, prawdopodobnie przepadł z kretesem, niezdolny był bowiem do zajmowania się sprawami dnia codziennego, finansami i promocją. To jej należy przypisać jego sukces w Ameryce. Ich związek, a później małżeństwo było dość dziwne. Nie uprawiali seksu (niektórzy biografowie twierdzą, że doszło do jednego lub kilku zbliżeń), Dalí twierdził, że odczuwa przeogromny lęk przed kobiecymi genitaliami. Gala była zaś opętana seksem. Ustawicznie zatem znajdowała sobie rozmaitych kochanków. Za przyzwoleniem męża zresztą.
 |
| Portret Gali, 1954 |
Razem żyli w różnych miejscach na świecie, w Paryżu, Madrycie, we Włoszech (podczas wojny domowej w Hiszpanii) i osiem lat w Nowym Jorku (podczas Drugiej Wojny Światowej). Właśnie w Nowym Jorku Dalí wypowiedział swoje słynne zdanie: Jestem surrealistą.
 |
| Dali i Gala w Nowym Jorku, 1954 |
Podczas pobytu w Nowym Jorku nie pracował wiele. Dużo podróżował i udzielał się towarzysko oraz ze wsparciem żony podejmował próby, zresztą bardzo skuteczne, sprzedaży swojej sztuki. Zdecydował, że zostanie "największą prostytuką" epoki. Projektował biżuterię, malował portrety znanych osób, przygotowywał nowe perfumy, napisał też swoją autobiografię. Stał się niezwykle popularny, między innymi poprzez odgrywanie roli błazna i dziwaka. Zarobił mnóstwo pieniędzy. André Breton stworzył gorzki i lekceważący anagram od jego imienia i nazwiska: "Avida Dollars" (chciwy na dolary).
W 1945 roku rozpocząl nowy etap: atomowy. Do swoich prac wykorzystywał opisy fizyki nuklearnej. Problemy podziału materii ciągle roważa w obrazach z lat 40. i 50. Pod koniec lat 50. jest zafascynowany osiągnięciami optyki. W 60. miesza temety religjne z odkryciami dotyczącymi DNA. W 70. eksperymentuje z holografią i stereoskopią jako nowymi mediami ekspresji.
 |
| Galatea sferyczna, 1952 |
W 1982 roku umiera Gala. Mimo, że od kilku lat nie mieszkali razem (Gala w Púbol, Dalí w Cadaques) Salvador nie potrafi żyć bez niej. Gala pod koniec życia zachowywała się co najmniej dziwnie. Podawała mężowi dziwne środki odurzające, czasem amfetaminę, uważając, że to go "leczy".
Dalí zamyka dom w Cadaques i przeprowadza się do Púbol, zamku, który jej podarował. Przestaje malować i udzielać się publicznie.
.jpg)
Subskrybuj:
Posty (Atom)